Bu Blogda Ara

18 Ocak 2011 Salı

DAĞ TİPLERİ



Dağları, şekilleri itibariyle 3' e ayırmaktayız.
I- Herhangi bir sıraya bağlı olmayan TEK DAĞLAR
II- SIRADAĞLAR
III- KÜTLESEL DAĞLAR
Bu tiplere ülkemizden örnek vermek gerekirse, genelde volkanik kökenli yada aşınmaya karşı dirençle kısmen yüksekliğini korumuş olan Erciyes, Ağrı, Süphan, Nemrut, Uludağ, Honaz, Akdağ, Kazdağ ayrıca ve Alemdağ tek dağ birimlerini oluştururlar.
İkinci tipte yeralan sıradağlara gelince; Toroslar ve Kuzey Anadolu (= Doğu Karadeniz ) Dağlara Alp Orojenez ( Alp Dağları Oluşumu ) kuşağının bir parçasını oluştururken, kuşkusuz bu gruplar içinde gerçek birer sıradağ karakterini gösteren üniteler olarak kuzeyde Rize ve Soğanlı Dağlarını, Toroslarda Bolkar-Aladağ sırasını, Batı Anadolu' da Bozdağlar, Aydın Dağları ve Sultan Dağlarını örnek gösterebiliriz. Tek dağlar ile sıradağlar arasında kalan üçüncü bir tip olaraksa, kütlesel dağlar bulunur. Özellikle Doğu Anadolu' da daha yaygın bir tip olarak ortaya çıkan kütlesel dağlar, Alp Orojenezi esnasında Doğu Anadolu'nun yanlardan gelen basınçlarla sıkışmasından oluşan kırıklar ve kıvrımlar sonucu şekillenmişlerdir.
Bunlara örnek olarak en başta Cilo Dağlarının merkezi kısmına rastlayan Hakkari Dağlık Kütlesi verilebilir. 
Yine aynı bölge içinde Şerafettin, Şakşak, Karasu Dağları bu tipin diğer örnekleri olarak verilebilir.

Oluşum Türlerine Göre Dağlar
Dağların oluşmasında çeşitli faktörler rol oynar. Oluşumları itibariyle dağları 4 gruba ayırabiliriz:
I- Dağların bir kısmı kıta kenarı çukurlarında ( Jeosenklinallerde ) birikmiş tortul tabakaların ( kireçli-karbonatlı tabakaların ) yan basınçların etkisiyle kıvrılıp, yükselmesi sonucu oluşmuşlardır. Bunlara KIVRIMLI DAĞLAR adı verilir. Örnek: Kuzey Anadolu Dağları ile Toroslar
II- Dağların bir kısmı yerkabuğu bloklarının faydalanarak yani kırılarak yükselmesi sonucu meydana gelmişlerdir. Bunlara Horst, çöken kesime Graben adı verilir. Bu tipte oluşan dağlara da FAYLI DAĞLAR yada KIRIKLI DAĞLAR denir. Örnek: Ege Bölgesinde
Bozdağlar (Horst )
Gediz Ovası (Graben )
K.Menderes Ovası ( Graben )
Aydın Dağları (Horst )
K.Menderes Ovası ( Graben )
B.Menderes Ovası (Graben )
III - Dağların diğer bir kısmı ise, volkanizma esnasında yeryüzüne çıkan volkanik (piroklastik ) malzemenin ve lavların üstüste yığılmasıyla meydana gelmişlerdir. Bunlara VOLKAN adı verilir. Örnek B. Ağrı, Erciyes, Süphan, Nemrut, Hasandağ.
III- Bir kısım dağların oluşumunda ise farklı aşınma rol oynamıştır. Üzerlerinde yumuşak örtü tabakalarının sıyrılıp, süpürülmesiyle ortaya çıkan dağlardır. Bunlara da FARKLI AŞINIM DAĞLARI denir. Örnek: Kayışdağ, Aydos Dağı, Çenedağ, Alemdağ.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder